Św. Bonifacy I (29.XII.418-4.IX.422)
Na papieża został wybrany przez rzymskich kapłanów 28 grudnia 418. Diakoni Rzymu jednak już poprzedniego dnia wybrali antypapieża Eulaliusza, (27 grudnia 418). Dla rozstrzygnięcia ważności wyboru obu papieży cesarz zwołał do Rawenny synod, na który Eulaliusz jednak nie przybył; przeciwnie, wyprawił się do Rzymu, by zająć Lateran siłą. W roku 419 został wypędzony z Rzymu. 3 kwietnia 419 cesarz opowiedział się po stronie Bonifacego; tak więc Eulaliusza uważa się za antypapieża. Według Liber Pontificalis Eulaliusz umarł około 423 roku jako biskup w Kampanii. Na życzenie Bonifacego ogłosił cesarz prawo, według którego przy niezgodnym wyborze papieża żaden z wybranych nie może zostać papieżem, trzeba natomiast przeprowadzić nowe wybory. Prawa tego jednak nigdy nie zastosowano w praktyce. Papież dążył do tego, aby — inaczej niż na Wschodzie — Kościół rzymski uchronił się przed silnym wpływem cesarza Bizancjum. Najważniejszym z wydanych przez Bonifacego I dokumentów jest List do Rufusa bpa Tessalii
Św. Celestyn I (10.IX.422-27.VII.432)
W czasach jego poprzednika Zozyma toczył się spór z biskupami Afryki; chodziło o prawo apelacji do papieża. Za Celestyna I spór w tej kwestii toczył się dalej; obie przeciwstawne opinie wydawały się nie do pogodzenia. Spór ten wygasł po wtargnięciu do Afryki Północnej Wandalów. Celestyn ostro występował przeciwko pelagianizmowi i wspierał św. Augustyna w jego walce z semipelagianizmem. Najważniejszym z jego dokumentów jest Indiculus z ok. 431 r. Za rządów Celestyna obradował III Sobór Powszechny w Efezie 431 (22.VI.-IX), który potępił nestorianizm i nadał Maryi tytuł Bogarodzicy.
Św. Sykstus III (31.VII.432-19/18?.VIII.440)
Za jego pontyfikatu trwały spory zarówno z arianami, semiarianami, jak i z pelagianami oraz semipelagianami. Z listów papieża wynika, że uważał się za powołanego do piastowania Urzędu Piotrowego i za stróża tradycji Piotrowej w Rzymie, za obrońcę prawdziwej wiary. W Rzymie rozwinął papież wielką aktywność budowlaną; kościół S. Maria Maggiore zawdzięcza mu wystrój mozaikowy.
Św. Leon I Wielki (29.IX.440-10.XI.461)
pisarz łaciński i Doktor Kościoła, był jednym z największych papieży starożytności. Rządził w okresie wędrówki ludów (440-460). Położył wielkie zasługi dla organizacji Kościoła oraz dla formowania doktryny (orzeczenia Soboru Chalcedońskiego 451 r.). Jako pisarz pozostawił po sobie mowy i listy, z których szczególnie ważny jest list dogmatyczny do Flawiana. Pisma Leona Wielkiego to: dziewięćdziesiąt sześć Mów (Sermones), które Leon wygłosił w święta Pańskie, w rocznicę własnej ordynacji, w dni postu albo w dni, w które zbierano jałmużnę; Mowy są kazaniami pasyjnymi. W swych mowach często podejmuje ówczesne sporne problemy teologiczne, zwłaszcza chrystologiczne. Zbiór listów Leona, liczący sto siedemdziesiąt trzy pozycje, obejmuje około dwudziestu listów nieautentycznych i trzydzieści listów adresowanych do samego papieża. W zasadzie są to dokumenty prawno-kościelne, albo listy, które ingerują w nierozstrzygnięte jeszcze kwestie teologiczne i koncyliarne. Z pośród wydanych przez niego dokumentów wymienić należy: List do Flawiana patr. Konstantynopola (449), List do Teodora bpa we Frejus (Galia) (452), List do Rusticusa bpa Narbony (Galia) (458), List do bpów Kampanii (Italia) (459). Po śmierci 10 listopada 461 został jako pierwszy papież pochowany w Bazylice św. Piotra. Benedykt XIV podniósł go w 1754 do godności doktora Kościoła. Wspomnienie liturgiczne, 10 listopada.
Św. Hilary (19.XI.461-29.II.468)
Za Leona I został rzymskim archidiakonem. Jak jego poprzednik, i on podkreślił po swoim wyborze (19 listopada 461) prymat rzymskiego biskupa. Był zdecydowanym przeciwnikiem arianizmu. Dla Rzymu, który obdzielił bogatymi darowiznami i dziełami sztuki, jego pontyfikat był siedmioletnim okresem pokoju.
Św. Symplicjusz (3.III.468-10.III.483)
Podczas jego pontyfikatu doszło ponownie do sporów z Kościołem wschodnim: wschodniorzymski cesarz potępił uchwały Soboru Chalcedońskiego i znowu zaczął sprzyjać monofizytyzmowi, upatrując w tym możliwość rozszerzenia swej władzy politycznej. Symplicjusz wprawdzie protestował przeciwko tym cesarskim dekretom, jednak bez skutku. Również następca cesarza trzymał się linii swego poprzednika: w roku 482 zlecił patriarsze Konstantynopola opracowanie formuły wiary, która jako edykt religijny obowiązywać miała w całym państwie; nie uwzględniała jednak istotnych punktów Soboru Chalcedońskiego. Dlatego katolicy nie przyjęli tej formuły wiary; odrzucili ją również monofizyci, ponieważ uważali, że nie idzie dość daleko. Papież jednak odmawiał zaakceptowania tej formuły nawet wtedy, kiedy cesarz przeciągnął na swą stronę trzech ówczesnych patriarchów Wschodu. Za jego pontyfikatu odbył się w r. 473 synod w Arles i w Lyonie.
Św. Feliks III (13.III.483-1.III.492)
Przed wyborem i konsekracją Feliks był żonaty; ponoć Grzegorz Wielki był jego prawnukiem. Feliks został wybrany na papieża 13 marca 483. Był to czas wędrówki ludów. Z wewnętrznokościelnego punktu widzenia był to pontyfikat zdominowany przez spór o patriarchaty. Feliks ekskomunikował patriarchę Konstantynopola, na co ten również odpowiedział ekskomuniką. Tak doszło do pierwszej wielkiej schizmy między Wschodem i Zachodem, zakończonej dopiero w roku 519. Podjęte na Wschodzie próby usunięcia schizmy spełzły na niczym z powodu odrzucenia przez papieża monofizytyzmu.
Św. Gelazy I (1.III.492-21.XI.496)
Był jednym z najwybitniejszych papieży V wieku. Już za czasów swoich poprzedników miał poważny udział w kierowaniu Kościołem. W liście do cesarza Bizancjum w roku 494 sformułował klasyczną doktrynę o dwu władzach, która przez całe średniowiecze miała wielki wpływ na myśl zachodnią. Był zdecydowanym przeciwnikiem pelagianizmu i angażował się poważnie na rzecz idei prymatu. Nie jest autorem zbioru praw nazwanego jego imieniem, tzw. Dekretu Gelazego, ani tzw. Sakramentarza Gelazego.
Anastazy II (24.XI.496-17/19?.XI.498)
Zabiegał o pojednanie z Bizancjum, dlatego niesłusznie zarzucono mu, że jest zwolennikiem monofizytyzmu. Na czas jego rządów przypada chrzest króla Franków Chlodwiga, w święto Bożego Narodzenia w Reims. Wydał w r. 498 List do bpów Galii.
Św. Symmach (22.XI.498-19.VII.514) [Lorenzo 498, 501-505]
Po śmierci Anastazego II wrogo nastawiona do Bizancjum większość wybrała na papieża diakona Symmacha (22 listopada 498). Mniejszość zaś, która zaliczała się do zwolenników Anastazego, wybrała antypapieża Wawrzyńca. Wawrzyniec dopiero w 506 usunął się na rozkaz Teodoryka. Resztę swych dni spędził w surowej samotności w posiadłości wiejskiej. Symmachowi z kolei zarzucano, że jest schizmatykiem. Mimo to spór toczył się dalej: lud opowiadał się za Symmachem, jednak część kleru była mu przeciwna. Te spory doprowadziły do powstania tzw. „Symmachiańskich fałszerstw”, zbioru nieautentycznych dokumentów z czasów wcześniejszych. Liber Pontificalis informuje, że Symmach ostro występował przeciwko manichejczykom. Za jego pontyfikatu w roku 506 odbył się Synod w Agde (Galia) tzw. Synodus Agathonensis.
Św. Hormizdas (20.VII.514-6.VIII.523)
Od roku 482 istniała schizma między Kościołem Wschodu i Zachodu: powodem była herezja monofizytyzmu, której Bizancjum broniło, a którą Rzym odrzucał. Hormizdas na życzenie wschodniorzymskiego cesarza Justyna przesłał mu przez siebie ułożoną formułę wiary, całkowicie zbieżną z uchwałą Soboru w Chalcedonie i potępiającą wszystkie odstępstwa od tej nauki. Cesarz zatwierdził tę formułę wiary; uznał on, że w Rzymie w sposób nienaruszony przechowywana jest wiara apostolska, a także zaakceptował prymat biskupa rzymskiego. Tym samym zakończyła się schizma. Zbliżenie do Bizancjum wzbudziło podejrzenia króla Wizygotów Teodoryka, który odtąd stał się wrogiem papieża. Nie miało to jeszcze żadnych bezpośrednich skutków dla samego Hormizdasa; ucierpieć z tego powodu miał dopiero jego następca Jan I.
Św. Jan I (13.VIII.523-18.V.528)
Po jego wyborze na papieża, Teodoryk król Wizygotów, zmusił go do udania się do Konstantynopola. Papież miał się w Konstantynopolu wstawić się za arianami, którzy w państwie wschodniorzymskim byli obłożeni zakazem (sam Teodoryk był arianinem). Ponieważ podróż papieska do Konstantynopola nie dała pożądanego rezultatu, Teodoryk polecił papieża zdetronizować. Jan I zmarł, wkrótce po powrocie z Konstantynopola, w Rawennie.
Św. Feliks IV (12.VII.526-22.IX.530)
Jako poseł papieski, Feliks przyczynił się do zakończenia schizmy między Wschodem i Zachodem (519). Po śmierci Jana I został 12 lipca 526 na rozkaz króla wizygockiego Teodoryka Wielkiego wybrany na papieża, ponieważ miał opinię człowieka sprzyjającego Wizygotom. W trosce o to, by po jego śmierci nie wybuchły nowe niepokoje, zalecił papież jeszcze przed swą śmiercią, aby na jego następcę wybrano Bonifacego II. Na czas pontyfikatu Feliksa przypada utworzenie przez Benedykta z Nursji opactwa benedyktyńskiego na Monte Cassino (528), oraz w r. 529 II Synod w Orange (Galia), tzw. Synodus Arausicana, o Łasce.
Bonifacy II (22.IX.530-17.X.532) [Dioskur, 530]
Był urodzonym w Rzymie Gotem. Objął urząd papieża 22 września 530. Jego poprzednik Feliks IV jeszcze przed swą śmiercią wyznaczył go na papieża. Wrogie Gotom stronnictwo wśród rzymskiego kleru wybrało antypapieża Dioskura; ten jednak zmarł już 14 października 530. Papież Bonifacy II na zmarłego już przeciwnika nałożył ekskomunikę. W r. 531 wydał List do św. Cezarego z Arles, zatwierdzający synod w Orange.
Jan II (2.I.523-V.535)
Był pierwszym papieżem, który zmienił swoje imię, ponieważ imię pogańskiego boga (Merkury), które nosił od urodzenia, nie bardzo przystało papieżowi. Wybrany został na papieża przy poparciu senatu rzymskiego i króla Ostrogotów przeciwka symonii przy wyborze papieża. Za jego pontyfikatu odbył się w r. 533 II Synod w Orleanie (Galia). Wydał też w r. 534 List do Senatu w Konstantynopolu. Jedna z formuł wiary uznawana przez papieża nasuwała podejrzenie o sprzyjanie monofizytyzmowi.
Św. Agapit I (13.V.535-22.IV.536)
Był archidiakonem u Jana II. Wybrany został na papieża 13 maja 535. Z polecenia króla Ostrogotów podróżował do Bizancjum, aby zapobiec podbiciu Italii przez cesarstwo wschodniorzymskie. Ale jego polityczna misja zakończyła się niepowodzeniem. W aspekcie kościelnym jednak udało mu się w Bizancjum przeciwstawić monofizytyzmowi.
Św. Sylweriusz (1/8?.VI.536-11.XI.537)
Był synem papieża Hormizdasa. Wstąpił na tron papieski 8 czerwca 536. Do obwołania go papieżem doszło w wyniku nacisku króla Gotów, wbrew woli kleru rzymskiego, który dopiero potem uznał Sylweriusza za papieża. W grudniu 536 zajął Rzym wschodniorzymski dowódca Belizariusz; aby uniknąć plądrowania i zniszczeń, papież bez walki otworzył bramy miasta. Kiedy Goci ponownie zaczęli oblegać miasto, został 11 marca 537 postawiony przed sądem jako „zdrajca i przyjaciel Gotów”, uznany za zdetronizowanego i zesłany na wyspę Ponza. Tam 11 listopada 537 złożył deklarację o rezygnacji z urzędu papieskiego i zmarł miesiąc później, 2 grudnia 537.
Wigiliusz (29.III/11.XI?.537-7.VI.555)
Wigiliusz w obliczu sporów teologicznych okazał się chwiejny: prawdopodobnie potajemnie złożył obietnicę, że w razie wyboru zaakceptuje monofizytyzm. Wzbraniał się, choć przebywał wówczas w Konstantynopolu, wziąć osobiście udział w zwołanym przez cesarza w roku 533 Soborze Powszechnym i nie pozwolił się też na nim reprezentować. Ulegając naciskowi cesarza, sobór ów ekskomunikował papieża. Upokorzony ponownymi szykanami Wigiliusz uznał ostatecznie sobór ten za V Sobór Powszechny Konstantynopolitański, w wyniku czego zdjęta została z niego ekskomunika. Wolno mu było powrócić do Rzymu, lecz zmarł w drodze powrotnej w Syrakuzach. Jego pontyfikat należy do najbardziej przygnębiających w dziejach Kościoła: papiestwo popadło w niegodną zależność od cesarstwa bizantyńskiego.
Pelagiusz I (16.IV.556-3/4?.III.561)
Przed swoim wyborem był przez dłuższy czas legatem papieża w Bizancjum. Na papieża wybrano go 16 kwietnia 556 pod wpływem wschodniorzymskiego cesarza, który wywarł nacisk na kardynałów. Pelagiusz pomimo, że wielokrotnie podkreślał swą prawowierność (zachwianą w związku z uznaniem V Soboru Powszechnego w Konstantynopolu w roku 553), to jednak spotkał się w Rzymie z niewielkim uznaniem. Również nie uznawano papieża w Afryce, Galii i południowej Italii. Począwszy od tego papieża każdy nowo wybrany zobowiązany był przed wyświęceniem uzyskać zgodę cesarza w Konstantynopolu; spowodowało to, że papiestwo znalazło się całkowicie w sterze wpływów cesarza wschodniorzymskiego; papież był niejako jedynie „patriarchą Zachodu” i w ten sposób zaszeregowany do Kościoła Wschodu.
Jan III (17.VII.561-13.VII.574)
Cesarz Bizancjum sprawował w tamtej epoce niemal nieograniczoną władzę nad Kościołem; nikt bez jego zezwolenia nie mógł zostać papieżem i cesarze uważali Rzym za jeden z patriarchatów. Wybrany 17 lipca 561, papież musiał długo czekać na zgodę cesarza. Dopiero po czterech miesiącach mógł zostać konsekrowany. Nad jego pontyfikatem zaciążyły poważne polityczne przewroty: w roku 568 wtargnęli do Italii nadciągający z północy, jeszcze pogańscy Longobardowie i utrwalili swoje panowanie. Rzym znalazł się w wielkiej opresji, zwłaszcza że ze strony Bizancjum nie można było oczekiwać żadnej pomocy. Za jego pontyfikatu odbył się w r. 563 i 572 Synod w Braga (Portugalia) przeciw pryscylianistom. Jan III zmarł 13 lipca 574.
Benedykt I (2.VI.575-30.VII.579)
Mało wiemy na jego temat. Longobardowie przedarli się aż pod Rzym; „zmarł on pośród tych wszystkich utrapień” relacjonuje Liber Pontificalis.
Pelagiusz II (26.XI.579-7.II.590)
Gdy Longobardowie oblegali Rzym, 26 listopada 579, obrano papieża i konsekrowano bez zgody Konstantynopola. Ponieważ zajęty był prowadzeniem wojny z Persami i nie mógł udzielić żadnej pomocy przeciwko najazdowi Longobardów, zwrócił się Pelagiusz jako pierwszy papież do Franków, jednak jeszcze bez rezultatu. Za jego pontyfikatu odbył się w r. 585 II Synod w Macon (Galia) oraz w r. 589 III Synod w Toledo. Pelagiusz zmarł na dżumę, której epidemia wybuchła po wielkiej powodzi po wylaniu Tybru w Rzymie. Jego pontyfikat cechuje zwrot ku Germanom.
Św. Grzegorz I Wielki (30.IX.590-12.III.604)
pisarz łaciński, Doktor Kościoła i mnich benedyktyński, objął urząd papieża 30 IX 590, w szczególnie trudnych czasach – w okresie najazdów barbarzyńskich. Odegrał wielką rolę w życiu Kościoła jako organizator życia religijnego (gł. liturgii) oraz jako pisarz. Szczególne znaczenie mają jego homilie, dzieła egzegetyczne, listy, dialogi oraz sławna Księga reguły pasterskiej. Zachowało się osiemset pięćdziesiąt cztery jego Listy, Księga reguły pasterskiej (Liber regulae pastoralis), komentarz do Księgi Hioba czyli Moralia (Moralia in Iob), Komentarz do Pieśni nad Pieśniami, Komentarz do I Księgi Królewskiej, Homilie na temat niedzielnych perykop, Dialogi o życiu i cudach ojców italskich (Dialogi de vita et miraculis patrum Italicorum), przypisywany Sakramentarz Gregoriański (Sacramentarium Gregorianum) oraz Antyfonarz gregoriański (Antiphonarium Missae). Grzegorz Wielki w znacznym stopniu oddziałał na życie religijne epoki (i następnych stuleci komentarz Grzegorza do Ewangelii Janowej, który stał się podstawowym podręcznikiem teologii moralnej wczesnego średniowiecza (księga ma nazwę „Moralia”). Jego cztery księgi, „Dialogi”, były ludową legendą o świętych, która wykazać miała siłę religii i zachęcić do życia religijnego. Wreszcie jego zaangażowanie się na rzecz klasztorów świętego Benedykta z Nursji uczyniły go niejako drugim ojcem zachodnioeuropejskiego monastycyzmu. W liturgii nadał rzymskiemu mszałowi formę obowiązującą po dzisiejsze czasy. Wszystko to usprawiedliwia jego przydomek „Wielki”. Wspomnienie liturgiczne 3 września.
Sabinian (13.IX.604-22.II.606)
Przed wyborem był legatem papieża w Bizancjum. Na papieża został wybrany 13 grudnia 604. O jego pontyfikacie mało wiadomo. Według tradycji miał głodującym mieszkańcom Rzymu sprzedawać zboże po paskarskich cenach. Sabinian.
Bonifacy III (19.II-12.XI.607)
Wybrany 23 grudnia 606, ale początkowo nie zatwierdzony przez cesarza Bizancjum, mógł być konsekrowany dopiero 19 lutego 607. Synod pod jego przewodnictwem postanowił, że za życia papieża nie wolno pertraktować na temat jego następstwa; wybór papieża powinien się zacząć trzeciego dnia po śmierci poprzednika i nie może być niczym ograniczany.
Św. Bonifacy IV (25.III.608-8.V.615)
Był papieżem od 25 sierpnia 608 do 8 maja 615. Od cesarza otrzymał w darze rzymski Panteon, który zamienił w świątynię ku wspomina Maryi. Wprowadził święto Wszystkich Świętych do Kościoła wschodniego.
Św. Deusdedit I (Adeodat) (19.X.615-8.XI.618)
Nazywano go też Adeodotem I. W VII wieku następowało wielu papieży, o których pontyfikacie rzadko można zdobyć jakieś szczególnie istotne informacje. Deusdedit objął urząd papieża 19 października 615. Był szanowany za łagodność i dobroć.
Bonifacy V (23.XII.619-25.X.625)
Do godności papieskiej wyniesiony został 23 grudnia 619. Ówczesny arcybiskup Rawenny chciał oderwać terytorium, na którym został przez cesarza Bizancjum wyznaczony jego przedstawicielem, i utworzyć samodzielną jednostkę terytorialną. Próba ta jednak się nie powiodła.
Honoriusz I (27.X.625-12.X.638)
Imię tego papieża odgrywa wielką rolę w sporach o papiestwo i o nieomylność papieską aż po wiek XIX (tzw. problem Honoriusza). Był uczniem Grzegorza Wielkiego, na papieża został wybrany 27 października 625. Patriarcha Konstantynopola czynił starania, aby znowu pogodzić monofizytów z Kościołem, popadł jednak przy tym w inną herezję monenergizm lub tzw. monoteletyzm, z którym Honoriusz w listach do patriarchy się zgadzał. VI Sobór Powszechny w Konstantynopolu w 681 potępił te nauki jako heretyckie i obłożył ich zwolenników ekskomuniką; cesarz Bizancjum zalecił naukę tę swym podwładnym jako powszechnie obowiązującą. W ekskomunice soboru wyraźnie był również wymieniony Honoriusz. Późniejszy następca Honoriusza, Leon II, zarzucił zrazu Honoriuszowi, że sprzeniewierzył się nauce apostolskiej; później jednak złagodził swój sąd: papież jedynie przez swą niedbałość nie dość wcześnie wygasił płomień herezji. Honoriusz był roztropnym rządcą Kościoła, wyróżnił się wzorowym zarządzaniem i pożytkowaniem majątku kościelnego oraz zainicjowaniem chrystianizacji Anglii. Za jego pontyfikatu odbył się w r. 634 638 VI Synod w Toledo, ważne są też jego dwa listy do Sergiusza patr. Konstantynopolskiego.
Seweryn (28.V-2.VIII.640)
Wybrany na papieża 12 października 638, mógł być konsekrowany dopiero 28 maja 640, ponieważ cesarz Bizancjum ociągał się z zatwierdzeniem wyboru. Wkrótce po wyborze zbuntowały się stacjonujące w Rzymie wojska, ponieważ nie otrzymały żołdu, i zarekwirowały skarbiec Kościoła.
Jan IV (24.XII.640-12.X.642)
Wybrany 24 grudnia 640 na papieża, zwołał w roku 641 w Rzymie synod przeciwko monoteletyzmowi i wyłożył w liście do wschodniorzymskiego cesarza nieporozumienia, których ofiarą padł jego poprzednik Honoriusz I.
Teodor I (24.XI.642-14.V.649)
Natychmiast po wstąpieniu na tron papieski, 24 listopada 642, rozpoczął walkę z monoteletyzmem i potępił patriarchów Konstantynopola, którzy opowiadali się za tą nauką. Cesarz przychylił się do prośby papieża, żeby wycofać swoją sprzyjającą monoteletyzmowi formułę wiary. A jednak wszystko to nie przyniosło konkretnego rezultatu: w Italii pojawiły się tymczasem tendencje do stworzenia państwa niezależnego od wschodniego Rzymu, państwa, które występowałoby przeciwko monoteletom. Teodor zmarł 14 maja 649 roku, podczas przygotowań do synodu, który miał się zebrać w październiku 649.
Św. Marcin I (5?.VII.649-17.VI.653, zm. 16.IX.655)
Wybrany w lipcu 649 na papieża, został konsekrowany bez zezwolenia cesarza Bizancjum. Zarówno to, jak również odbycie (w październiku 649) synodu zwołanego w Lateranie jeszcze przez jego poprzednika, na którym potępiony został monoteletyzm, usposobiło do niego wrogo cesarza. Przed sądem zarzucono mu sprzysiężenie przeciwko cesarzowi i skazano na śmierć. Karę śmierci zamieniono nieco później na dożywotnią deportację, którą (od 654) odbywał w Chersonezie na Krymie. Tam po nieludzkim traktowaniu zmarł 16 września 655. Tymczasem podczas pobytu Marcina na wygnaniu w Rzymie wybrano nowego papieża: Eugeniusza I. Marcin cierpiał przede wszystkim jak potwierdzają to jego listy z niewoli z powodu gorzkiego rozczarowania swymi dawnymi przyjaciółmi w Rzymie. Jest czczony jako męczennik; tak na Zachodzie, jak i na Wschodzie wspomnienie liturgiczne,13 kwietnia.
Św. Eugeniusz I (10.VIII.654-2/3?.VI.657)
Jeszcze za życia poprzednika Marcina I pod naciskiem cesarza został wybrany na papieża przez kler. Zabiegał o pokój między Rzymem i Bizancjum, miał jednak przeciwko sobie duchowieństwo i lud miasta Rzymu, zmarł przed deportacją śladem poprzednika do Bizancjum. Wspomnienie liturgiczne, 2 czerwca, zniesione.
Św. Witalin (30.VII.657-27.I.672)
Na tron Piotrowy wstąpił 30 lipca 657. Aby uporządkować zakłócone podówczas stosunki z Bizancjum, wysłał zaraz po elekcji do Konstantynopola posłów z informacją o swym wyborze na papieża. Dążył do pokoju z Bizancjum z pominięciem wszystkich teologicznych kwestii spornych. Cesarz Konstans II przybył z Bizancjum do Rzymu, odbył uroczysty wjazd do miasta i zrabował wiele zabytkowych skarbów kultury. Oddzielił też Rawennę od zachodniego Kościoła i uczynił samodzielną prowincją kościelną, która podlegać miała państwu wschodniorzymskiemu. W ten sposób mimo woli przyspieszył odwrócenie się Rzymu od państwa wschodniorzymskiego i zbliżenie do Zachodu.
Adeodat II (11.IV.672-17/16?.VI.676)
Pierwotnie był mnichem benedyktyńskim. Jako papież rządził od 1 1 kwietnia 672 do 17 czerwca 676. Zwalczał monoteletyzm. Za jego pontyfikatu miał miejsce w r. 675 XI Synod w Toledo.
Donus (Domnus) (2.XI.676-11.IV.678)
Objął urząd papieża 2 listopada 676. Również podczas jego pontyfikatu trwała schizma między Rzymem a Bizancjum.
Św. Agaton (27.VI.678-10.I.681)
Wywodził się z Sycylii, z pochodzenia zaś był Grekiem. Jako papież sprawował rządy od 22 (27?) czerwca 678 do 10 stycznia 681. Od cesarza w Bizancjum otrzymał list z prośbą o przywrócenie kościelnej jedności między Wschodem i Zachodem. Temu celowi miał służyć Sobór Powszechny w Konstantynopolu 680/681. Na nim potępiono monofizytyzm i przywrócono jedność wiary na podstawach Soboru Powszechnego w Chalcedonie. Sobór w Konstantynopolu z radością przyjął list dogmatyczny papieża; Rzym znowu stał się ostoją wiary.
Św. Leon II (17.VIII.682-3.VII.683)
Wybrany na papieża w grudniu 681, mógł być konsekrowany dopiero 17 sierpnia 682, ponieważ cesarz Bizancjum zwlekał z zatwierdzeniem jego wyboru. Wraz z zatwierdzeniem uchwał III Soboru Konstantynopolitańskiego z roku 681 potępił Leon także swego poprzednika Honoriusza I, który był uważany za współwinnego powstania monoteletyzmu (i problem Honoriusza).
Św. Benedykt II (26.VI.684-8.V.685)
Na papieża wybrany został 22 lipca 683. Ponieważ cesarz Konstantynopola zastrzegł sobie prawo zatwierdzania wyboru, z konsekracją czekano niemal cały rok (26 czerwca 684). Benedykt dążył do tego, aby uchwały Soboru Powszechnego z Konstantynopola (680/681) przyjął także Zachód, zwłaszcza Hiszpania.
Jan V (23.XII.685-2.VIII.686)
Był pierwszym w szeregu nowych papieży ze Wschodu, co miało znaczenie dla stosunków między Kościołem wschodnim i zachodnim.
Konon (21.X.686-21.IX.687) [Teodor 687, Paschalis 687]
Został wybrany do godności papieża przez lud rzymski i straże obywatelskie. Już w czasie wyboru był chorowity i stary. Tak więc rządził jedynie niecały rok i zmarł 21 września 687.
Po śmierci papieża Konona (687) Paschalis przekupił arcybiskupa Rawenny, chcąc, by uznano go za prawowitego papieża. W Rzymie tymczasem zostali wybrani Teodor, który zdołał się jednak utrzymać tylko przez krótki czas i w końcu podporządkował się Sergiuszowi. Ponieważ Paschalis nie zapłacił obiecanej sumy arcybiskupowi Rawenny, ten opowiedział się po stronie Sergiusza I. Teodor podporządkował się, Paschalisa zaś trzeba było do tego zmusić: zmarł po pięcioletnim areszcie około roku 692.
Św. Sergiusz I (15.XII.687-8.IX.701)
Podczas jego pontyfikatu wybuchł ponowny spór z Bizancjum; cesarz bizantyński na synodzie w 692 podjął uchwały skierowane przeciwko Kościołowi Zachodu: biskupa Rzymu określa się w nich jedynie jako „patriarchę Zachodu”, który cesarskie dekrety musi uznawać za obowiązujące także dla „barbarzyńców Zachodu”. Papież sprzeciwił się temu. W efekcie cesarz zamierzał go aresztować, ale lud Rzymu powstał w obronie swego papieża i wypędził z miasta wysłańca cesarskiego. Rzym stał się więc miastem papieskim, które odtąd nie chciało uznawać cesarzy Bizancjum. Do liturgii roku kościelnego wprowadził Sergiusz kilka świąt maryjnych, jak również święto Podniesienia Krzyża.
Jan VI (30.X.701-11.I.705)
Z powodu niełatwych stosunków z Bizancjum wprawdzie udało mu się uniknąć otwartego rozłamu, ale tylko rzymska straż obywatelska uchroniła go od aresztowania przez wysłanników „wschodniego Rzymu”. Dzięki okupowi nakłonił Longobardów do tego, by odstąpili od plądrowania kraju.
Jan VII (1.III.705-18.X.707)
Ze strachu przed cesarzem Bizancjum, uległ, kiedy cesarz wydał wrogie Rzymowi dekrety: papieża nazwano w nich jedynie „patriarchą Zachodu” i zmuszano go do tego, by uznał owe, obowiązujące w „Rzymie wschodnim” dekrety za wiążące także dla „barbarzyńców Zachodu”. Papież wprawdzie ich nie uznał, ale odesłał je z powrotem nie podpisane, co zostało zinterpretowane jako jego zgoda. W Rzymie uchodził za wielkiego protektora budownictwa sakralnego.
Syzyniusz (15.I.-4.II.708)
Urząd pełnił jedynie przez 20 dni, od 15 stycznia do 4 lutego 708.
Konstantyn I (25.III.708-9.IV.715)
Cesarz Justynian II zmusił go do złożenia wizyty w Bizancjum. Dla zachowania pokoju papież zamierzał uznać dekrety cesarza, według których biskup Rzymu był jedynie „patriarchą Zachodu”. Nowy cesarz chciał zmusić papieża do uznania monoteletyzmu i do wyparcia się uchwał Soboru Konstantynopolitańskiego (681). Ponieważ papież się wzbraniał, miał być aresztowany, jednak uratował go lud rzymski, wysłannika Rzymu wschodniego zaś po krwawych starciach przepędzono z miasta. Tę walkę zakończyła śmierć cesarza, a jego następca powrócił do prawowitej wiary. Papież mógł zakończyć pontyfikat w spokoju.
Św. Grzegorz II (19.VII.715-11.II.731)
Urodzony około 669 w Rzymie, za Sergiusza I zatrudniony jako bibliotekarz, papieżem został 19 maja 715. Zlecił Bonifacemu zadanie chrystianizacji Germanów (719) i konsekrował go na biskupa w roku 722. Wschodniorzymski cesarz rozpisał w tym czasie uciążliwy podatek, przeciwko czemu wystąpili rzymianie, zwłaszcza iż cesarz nie zapewniał miastu obrony. Ok. r. 726/730 wydał list do cesarza Leona III w sprawie kultu obrazów. Wysyłając Bonifacego do Germanów zwolnił go papież z przysięgi, którą biskupi italscy zobowiązani byli składać podczas konsekracji swemu metropolicie; w ten sposób podkreślony został związek Kościoła niemieckiego z Rzymem. Jednocześnie wręczył Grzegorz Bonifacemu list żelazny do władcy Franków Karola Młota, w którym podkreślono dobry stosunek Rzymu do Germanów. Grzegorz II Był jednym z najwybitniejszych papieży VIII stulecia. Wspomnienie liturgiczne, 12 lutego, zniesione.