Dzieje sanktuarium
Informacje ogólne
Sanktuarium Matki Bożej Leśniowskiej, Patronki Rodzin, jest częścią zespołu klasztornego OO. Paulinów, położonego w Leśniowie ? przedmieściu Żarek, w województwie śląskim. Jest ono ważnym ośrodkiem pielgrzymkowym na trasie z Krakowa oraz ze Śląska na Jasną Górę. Położenie Sanktuarium na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej ? regionie o wybitnych walorach środowiska przyrodniczego, w obrębie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, przy szlaku turystycznym o tej samej nazwie sprawia, że jest to szczególne miejsce modlitwy i spotkania z Matką Bożą.
Zespół klasztorny i Sanktuarium
Zespół klasztorny OO. Paulinów położony jest w parku koło źródła Leśniówki. Składa się z kościoła p.w. Nawiedzenia NMP, ołtarza polowego, kaplicy nad źródłem, klasztoru, dzwonnicy, domu pielgrzyma. Jednonawowy kościół, z węższym, półkolistym prezbiterium był wielokrotnie przebudowywany.
Najstarsza część, z 1559 r. ma charakter gotycko-renesansowy. W 1762 r. dobudowano murowaną kruchtę, a w 1791 przedłużono nawę. W 1798 wybudowano wieżyczkę na sygnaturkę.
Po północnej stronie Sanktuarium znajduje się późno-barokowy klasztor (budowę rozpoczęto w 1755 r.), bez wyraźnych cech stylowych, składający się z czterech skrzydeł z kwadratowym wirydarzem w środku. Na poziomie pierwszego piętra chórem połączony jest z kościołem. W 1963 ? 1967 przeprowadzono gruntowną modernizację kościoła, ostatni zaś remont ? na 600-lecie Sanktuarium ? w 1988 r. Wtedy też wykonano nową polichromię. W latach 1984 ? 1986 ustawiono w parku 15 kapliczek różańcowych. W 1994 r. wybudowano wolnostojącą dzwonnicę. W ramach obchodów Wielkiego Jubileuszu 2000-lecia Chrześcijaństwa wybudowano ołtarz polowy, kaplicę nad źródłem potoku oraz wzdłuż muru przyklasztornego wybudowano 14 stacji Drogi Krzyżowej.
Późnobarokowy główny ołtarz oraz ołtarze boczne pochodzą z pierwszej połowy XVIII w. Ołtarz główny, z cudowną figurką MB Leśniowskiej, pochodzącej z XIV w. był przerobiony w 1856 r. i odnowiony w 1956 r. Drewniany, rokokowy portal w fasadzie zachodniej pochodzą z drugiej połowy XVIII w., późno rokokowe stalle, balustrady oraz konfesjonały z 1782 r.
Kult Matki Bożej i historia Sanktuarium
Według bardzo dawnej tradycji kult Matki Bożej Leśniowskiej związany jest ściśle z kultem Matki Bożej Jasnogórskiej. Wracający z Rusi w roku 1382 śląski książę Władysław Opolczyk, bezskutecznie poszukujący wody w okolicy dzisiejszego Leśniowa, zwrócił się w pokornej modlitwie do Matki Bożej i uzyskał niezwykłą łaskę, bo nagle wytrysnęło obfite źródło, dające początek istnieniu do dziś potokowi Leśniówka. W dowód wdzięczności pozostawił w kaplicy p źródle drewnianą figurkę Matki Bożej, którą wiózł razem z Cudownym Obrazem ?Czarnej Madonny?. Gotycka statua, 70 cm wysoka, znajduje się dzisiaj w głównym ołtarzu Sanktuarium i jest przedmiotem bardzo żywego kultu.
W roku 1559 kasztelan oświęcimski Jan Koryciński w dowód wdzięczności za liczne łaski umieścił cudowną figurę w specjalnie dlań wybudowanym kościele. Na początku XVIII w. nowy właściciel Leśniowa ? Józef Męciński, przebudował istniejący kościół. W 1706 roku aktem fundacyjnym przekazał go paulinom, których posługa w tym Sanktuarium trwała do roku 1864, kiedy to na rozkaz cara Aleksandra II nastąpiła kasata Zakonu. Paulini powrócili do Leśniowa dopiero w 1936 roku. W 1937 r. do Leśniowa zostaje przeniesiony z Leśnej Podlaskiej zakonny nowicjat. Dnia 13 sierpnia 1967 roku odbyła się uroczystość koronacji figury Matki Bożej, dokonanej przez Prymasa Polski ? kard. Stefana Wyszyńskiego, kard. Karola Wojtyłę, bpa Stefana Barełę oraz Generała Zakonu Paulinów ? o. Jerzego Tomzińskiego. Od początku obecności figury w Leśniowie rozwija się kult Matki Bożej, czczonej szczególnie jako Patronki Rodzin. Mają tu miejsce liczne łaski uzdrowień fizycznych i duchowych. Nie były one systematycznie rejestrowane. Katalog łask, prowadzony przez OO. Paulinów od 1706 r., wymienia ich kilkaset. Sanktuarium stało się regionalnym ośrodkiem pielgrzymkowym oraz odwiedzanym przez pielgrzymki zmierzające na Jasną Górę. Trasa ok. 40 pielgrzymek pieszych na Jasną Górę prowadzi przez Leśniów. W latach 1999 ? 2000 Sanktuarium odwiedziło ponad 900 grup pielgrzymkowych. Z kultem Matki Bożej, zgodnie z tradycją, związane jest też specjalnie obudowane wywierzysko krasowe, zwane źródłem Najświętszej Maryji Panny.
Nowicjat Zakonu Paulinów
Nowicjat zakonny przeniesiony został do Leśniowa z Leśnej Podlaskiej w 1937 r. Mogą być do niego przyjęci kandydaci, którzy ukończyli 17 lat. Nowicjat jest szkołą życia zakonnego i próbą powołania. Trwa 1 rok dla Kandydatów do kapłaństwa i dwa lata dla braci zakonnych.
Zakon Pauliński, czyli Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika (OSPPE), założony został na Węgrzech w XIII w. przez bł. Euzebiusza. Ma on na celu kontemplowanie Boga w samotności, kultywowanie modlitwy liturgicznej i realizowanie ducha pokuty, krzewienie kultu Bogarodzicy, działalność apostolską w sprawie Kościoła i bliźnich, głoszenie słowa Bożego, sprawowanie sakramentów, zwłaszcza sakramentu pokuty. Najświętsza Maryja Panna, Królowa Pustelników, jest Matką i szczególną Opiekunką Zakonu.
oprac. O. Piotr Polek