Okres wakacji to czas wycieczek, częstego przebywania w lasach, na łąkach i w parkach, to także większa szansa na ukąsznia przez owady i kleszcze.
Borelioza, nazywana także „chorobą z Lyme”, wywołana i przez bakterię należącą do krętków (Borrelia), przenoszona jest przez kleszcze. Występuje po ukąszeniu przez zakażonego kleszcza. Najlepszą metodą zapobiegania ukąszeniu jest odpowiednie ubieranie się. Idąc do lasu, zakładajmy ubranie z długimi rękawami i nogawkami, zakryte buty, nakrycie głowy. Można spryskać odzież środkiem odstraszającym kleszcze. Po powrocie do domu należy starannie obejrzeć całe ciafo, szczególnie fałdy skóry, pachwiny, pępek – to ulubione miejsca ukąszenia. Warto także skontrolować odzież, ponieważ pranie nie zabija kleszczy.
Im szybciej kleszcz zostanie usunięty, tym lepiej. Należy kleszcza złapać pęsetą jak najbliżej skóry i pociągnąć. Nie wolno go wykręcać, smarować tłuszczem, przypalać. Ważne jest, aby kleszcza usunąć w całości. Czynnik zakaźny znajduje się w treści pokarmowej, jeśli zostanie w skórze główka, szansa na zakażenie jest większa.
Po usunięciu kleszcza miejsce należy zdezynfekować i obserwować. Pojawienie się rumienią po ok. 7 dniach (od 3 do 30 dni) jest typowym objawem zakażenia. Początkowo występuje plamka, która szybko powiększa się, dochodząc do ok 5 cm. średnicy. Obrzęk lub objawy grypopodobne też mogą świadczyć o wczesnym etapie zakażenia. Wówczas konieczne jest podanie antybiotyku. Leczenie trwa minimum 2 tygodnie, zwykle dłużej.
Jeśli do ukąszenia doszło w obszarze endemicznym, gdzie borelioza występuje często, zasadnym jest podanie jednorazowej dawki antybiotyku zaraz po usunięciu kleszcza.
Borrelia występuje w organizmie człowieka w różnych formach, które się zmieniają. Różnią się one wrażliwością na antybiotyki. Dlatego leczenie choroby jest długie.
Choroba przebiega w 3 etapach. Pierwsze stadium – rumień, jeśli jest typowy, nie wymaga dalszej diagnostyki, należy podać antybiotyk i to zwykle wystarcza. Drugi etap tzw. infekcji rozproszonej, to objawy niecharakterystyczne, występujące także w wielu innych schorzeniach. Dotyczą one stawów, układu nerwowego i serca. Nawracające bóle i obrzęki stawów, bóle głowy, rozdrażnienie, senność, zaburzenia pracy serca mogą być objawem zakażenia. Kolejny, ostatni etap to infekcja przewlekła z poważnymi konsekwencjami. Na tym etapie pojawiają się porażenia nerwów, zaburzenia czucia, zaburzenia psychiczne i inne. Nie u wszytkich pacjentów pojawia się rumień, dlatego pierwszy etap choroby może nie być zauważony, wówczas rozpoznanie jest trudne. Jeśli u pacjena pojawiają się bardzo różne dolegliwości z wielu układów, należy pomyśleć o boreliozie. Diagnostyka polega na oznaczeniu poziomu przeciwciał klasy IgM i IgG we krwi. Czasem potrzebne są dokładniejsze badania.
Leczenie boreliozy jest długotrwałe, może trwać wiele miesięcy, a nawet lat. W bardzo zaawansowanej chorobie całkowite wyleczenie nie jest możliwe.
Nie ma szczepionki przeciwko boreliozie, dlatego tak ważne jest zapobieganie zakażeniu.
Izabela Pakulska
lekarz