Łacińskie słowo adventus jest tłumaczeniem greckiego epifaneia i parusia. Termin ten w Rzymie oznaczał oficjalny przyjazd, odwiedziny dygnitarza państwowego po objęciu urzędu. W języku religijnym natomiast oznaczał coroczne przybywanie bóstwa do świątyni i połączone było z uświęcającym działaniem bóstwa. W chrześcijaństwie termin adwentus stał się klasycznym wyrażeniem na oznaczenie przyjścia Chrystusa zarówno w sensie Wcielenia, jak i powtórnego przyjścia w chwale. Religijny sens Adwentu – oczekiwanie na przyjście Chrystusa Pana, dla człowieka wierzącego stanowi ważny element indywidualnego przygotowania się na nieuniknione spotkanie z Chrystusem Panem. Okres Adwentu ma podwójny charakter, zawiera w sobie podwójne przesłanie. Jest to liturgiczny okres przygotowania siebie na przeżycie tajemnicy Wcielenia, czyli okres przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego, przez którą wspominamy pierwsze przyjście Syna Bożego do ludzi. To właśnie w Chrystusie objawia się Bóg człowiekowi w ludzkim ciele. Równocześnie jest okresem, w którym przez wspomnienie pierwszego przyjścia Chrystusa kieruje się dusze ku oczekiwaniu Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów. Dlatego właśnie okres Adwentu jest określany okresem pobożnego, aktywnego i radosnego oczekiwania. Te dwie idee adwentowe: narodzenie Chrystusa i wyczekiwanie drugiego przyjścia podzieliły Adwent na dwie części. Dzień 17 grudnia stanowi granicę tego podziału.
Pierwsza część Adwentu akcentuje oczekiwanie na drugie przyjście Chrystusa w dniu ostatecznym, natomiast druga część jest przygotowaniem wiernych na spotkanie z Chrystusem przy żłóbku.
Podział ten jest widoczny w tekstach liturgicznych, zarówno czytaniach biblijnych jak i modlitwach. Źródłem wszystkich tekstów liturgii adwentowej obydwu części jest księga proroka Izajasza. Czytania przede wszystkim obrazują tęsknotę za wyczekiwanym Mesjaszem.
Adwent – okres przygotowania do Bożego Narodzenia rozpoczyna się od pierwszych nieszporów I niedzieli Adwentu przypadającej między 27 listopada a 3 grudnia i obejmuje 4 niedziele kończąc się pierwszymi nieszporami Bożego Narodzenia.
Pierwsze ślady obchodzenia Adwentu znajdujemy w IV w. Na terenie Galii i Hiszpanii. Trwał on 3 tygodnie i miał charakter pokutny. Rzym przyjął i wprowadził Adwent do obchodów liturgicznych w VI w. I początkowo trwał tylko 2 tygodnie i miał charakter liturgicznego przygotowania do uroczystości Bożego Narodzenia. Do 4 tygodni Adwent przedłużono za czasów papieża Grzegorza Wielkiego.
Współcześnie Adwent jest okresem radosnego oczekiwania na przyjście Pana. Na pierwszy plan w okresie Adwentu wysuwa się przygotowanie do Narodzenia Pańskiego, a następnie oczekiwanie eschatyczne. W liturgii kolejność ta jest odwrotna. Pierwsze dwie niedziele Adwentu podejmują motyw oczekiwania na ostateczne przyjście Chrystusa, a druga połowa Adwentu kieruje myśli wierzących na przygotowanie do Bożego Narodzenia, posiada oddzielne formularze mszalne na każdy dzień i osobną prefację. Fundamentalnym tematem liturgii adwentowej jest zgromadzenie wszystkich, ze zgromadzeniem łączy się sąd, a z nim potrzeba czuwania.
Podstawowe przesłanie Adwentu związane jest z wydarzeniem przyjścia Boga na ziemię w ludzkiej postaci Jezusa Chrystusa. Tę prawdę przybliża czytanie ewangelijne z IV niedzieli Adwentu [rok A], prezentujące duchową rozterkę św. Józefa. Perykopy ewangelijne czytane w IV niedzielę roku B i C przedstawiają wydarzenie Zwiastowania Pańskiego. Zbliżający się dzień Narodzenia Chrystusa Pana liturgia podkreśla dodatkowo poprzez tzw. „O” – antyfony, które codziennie w uroczysty, biblijny i poetyczny sposób odwołują się do mającego się wkrótce narodzić Mesjasza, np.: O Emmanuelu…, O Mądrości Boża… itd. ,P> Inną prawdę teologiczną, rozpoznawaną w formularzach mszalnych Adwentu można określić jako radosne oczekiwanie na spotkanie z Nowonarodzonym Chrystusem. III niedziela Adwentu to niedziela radości. Liturgia w tym dniu sprawowana jest w kolorze pogodnym, różowym, a nie jak w pozostałe Niedziele Adwentu – fioletowym. Teksty formularza przepełnione są radosnymi wezwaniami, np.: „Radujcie się, Pan jest blisko.” Adwentowa liturgia kieruje do wiernych także przesłanie o ostatecznym Adwencie, o powtórnym przyjściu Chrystusa na końcu czasów. Czytania biblijne I niedzieli Adwentu przybliżają prawdę o paruzji, czyli o powtórnym przyjściu Chrystusa i wzywają do czuwania.
Ewangelijne czytania II niedzieli Adwentu przypominają nawoływanie św. Jana Chrzciciela: nawróćcie się, gdyż Królestwo Boże jest bliskie… W okresie Adwentu liturgia często podkreśla rolę Matki Bożej Rodzicielki w dziele zbawienia. Świadczą o tym zarówno czytania biblijne, jak i celebrowana maryjna Msza – Roraty.
Nazwa Roraty wywodzi się od słów pieśni na wejście: rorate. Najstarsze ślady odprawianej w Polsce Mszy roratniej w okresie adwentowym sięgają XIII w. Swój szczytowy rozwój osiągnęły Roraty w XVI w. Do ich upowszechnienia przyczyniły się różne stowarzyszenia religijne i bractwa np.: Bractwo literackie.
W związku z Roratami powstało szereg zwyczajów, jak procesje z lampionami, zapalanie świecy adwentowej – roratki, która ma symbolizować Najświętszą Maryję Pannę jako Jutrzenkę przed przyjściem Słońca – Jezusa Chrystusa, czy też wieniec adwentowy. Na wieńcu umieszcza się 4 świece, jako symbol 4 niedziel Adwentu. W kolejne niedziele Adwentu zapala się odpowiednią ilość świec. W całości wieniec adwentowy jest obrazem wspólnoty oczekującej w miłości i radości swego Pana.
Wołanie św. Jana Chrzciciela: prostujcie drogę Panu dotyczy każdego chrześcijanina i każdej drogi życia. Liturgiczne wskazania i zachęty adwentowe dla człowieka wierzącego powinny przygotować ludzkie serca do radosnego spotkania z Panem.Adwent, to czas szczególny, który powinien motywować do podejmowania kroków w kierunku spraw Bożych odważniej niż dotychczas. Warto wykorzystać ten czas na pogłębienie życia wiary i osobistej więzi z Panem, który nadchodzi.
Okres Adwentu przypomina bardzo ważną prawdę, że jako chrześcijanie jesteśmy w trakcie nieustannego oczekiwania, ciągłego wypatrywania Zbawiciela. Oczekiwanie wiąże się z potrzebą gotowości, bycia zdecydowanym na to ostateczne spotkanie. W Adwencie nie chodzi tylko o przygotowanie się do Świąt Bożego Narodzenia, do świętowania pamiątki Wcielenia się Syna Bożego w ciało ludzkie, ale o coś więcej. Jest to czas, który uświadamia wierzącym, że są ludźmi w drodze, czyli pielgrzymami na ziemi, to znaczy, że zmierzają ku jakiemuś celowi, a takim celem dla każdego chrześcijanina jest wspólne spotkanie w domu Ojca.
Beata Karczewska
Tekst pochodzi z pisma
„Królowa Apostołów” grudzień 2009 r.