Żurawina pochodzi z terenów Ameryki Północnej. Jej owoce były używane do różnych celów, zarówno jako środek leczniczy, ale także przedłużający trwałość innych produktów np. mięsa.
Sezon na żurawinę jest bardzo krótki, dlatego najczęściej jest ona spożywana w formie przetworzonej. Oczywiście najlepsze jest świeża żurawina, trudno dostępna na naszym rynku. Można jednak bez trudu zaopatrzyć się w żurawinę suszoną, dżemy i soki z żurawiny czy preparaty farmaceutyczne zawierające koncentrat z suszonej żurawiny.
Układ moczowy
Owoce żurawiny od setek lat były cenione jako naturalne remedium na zakażenia układu moczowego. W 1994 roku przeprowadzono badanie z udziałem 153 kobiet, które dało naukowych dowodów na to, że żurawina zapobiega infekcją układu moczowego. W tym badaniu kobiety, które otrzymały sok żurawinowy zapadały na infekcje układu moczowego o połowę rzadziej niż te którym podano placebo.
Ochronne działanie soku żurawinowego wynika z:
- zakwaszaniu moczu,
- zawartości w nim kwasu hipuronowego, który ma działanie antybakteryjne,
- zawartości składników utrudniających przyleganie bakterii Esherichia coli (E.coli) do ścian układu moczowego.
Zanim dojdzie do infekcji, bakterie E.coli muszą najpierw „przyczepić się” do ścian układu moczowego. Substancje zawarte w żurawinie skutecznie to uniemożliwiają. Dzięki temu bakterie E. coli są wypłukiwane wraz z moczem. Ponieważ aż 80 do 90 % infekcji układu moczowego powodowanych jest przez te bakterie, ochrona jaką daje żurawina jest dość istotna.
Działanie profilaktyczne
Ostatnie badania wykazały także, że substancje zawarte w owocach żurawiny:
- mają dobroczynne działanie na układ pokarmowy oraz jamę ustną,
Nie tylko infekcje układu moczowego są inicjowane przez przyleganie bakterii do tkanek gospodarza. Zdolność owoców żurawiny do ograniczania przylegania bakterii została potwierdzona także w przypadku innych bakterii niż E.coli. Stwierdzono również, że owoce te mają właściwości probiotyczne – wspomagają wzrost dobroczynnej mikroflory jelitowej podczas gdy niszczą szkodliwe bakterie.
Wykazano też, że owoce żurawiny zapobiegają powstawaniu płytki nazębnej. - wspomagają skuteczność leczenia zakażeniem Helicobacter pylori (H. pylori),
Picie soku z żurawiny w znaczący sposób wspomaga niszczenie bakterii H. pylori, głównych winowajców choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Antybiotykoterapia w tym przypadku, jest skuteczniejsza jeśli dodatkowo podczas niej wypija się sok z żurawiny. - zapobiegają tworzeniu się kamieni nerkowych,
Owoce żurawiny zawierają kwas chinowy. Jest on szczególny ponieważ w postaci niezmienionej zostaje wydalany z naszego organizmu wraz z moczem. Jego obecność sprawia, że mocz ma lekko kwaśny odczyn, co zapobiega łączeniu się jonów wapnia i fosforu w nierozpuszczalne związki. Tym samym chroni przed powstawaniem kamieni nerkowych. - obniżają stężenie cholesterolu LDL a podwyższają HDL,
Jak wiadomo niskie stężeni cholesterolu HDL jest znanym czynnikiem ryzyka chorób układu sercowo naczyniowego. Stwierdzono, że regularne wypijanie soku z żurawiny podwyższa poziom HDL. Badania wykazały, że antyoksydanty zawarte w owocach żurawiny zapobiegają utlenianiu cholesterolu LDL, szczególnie dotyczy to mężczyzn. - pomagają w zdrowieniu po zawale,
Badacze uważają, że sok z żurawiny co prawda nie zapobiega występowaniu zawałom, jednak może zmniejszać jego rozległość, a więc jego konsekwencje zdrowotne. - zapobiegają nowotworom,
Badania w tym kierunku są jeszcze mało zaawansowane, jednak ich wyniki są dość obiecujące. To działanie wynika z dużej zawartości substancji antyoksydacyjnych w owocach żurawiny. - zwalczają wirusa opryszczki (typ HSV-2), przyczyniającego się do powstania opryszczki narządów płciowych,
Zostało to udowodnione na razie w badaniach laboratoryjnych, jednak jest nadzieja, że badania z udziałem ludzi to potwierdzą. Mechanizm działania jest podobny do tego w przypadku zapobiegania zakażeniom układu moczowego. Utrudniają one wirusowi penetracje i przyleganie do tkanek.
Przeciwwskazania
Mimo swoich dobroczynnych właściwości, żurawina nie jest niestety dla każdego. Po pierwsze zawiera ona szczawiany. Jeśli szczawiany występują w zbyt dużej koncentracji wykazują tendencje do krystalizacji. Dlatego też osoby z istniejącymi już i nieleczonymi kamieniami nerkowymi powinny unikać produktów zawierających tę substancję. Poza tym szczawiany utrudniają wchłanianie jelitowe wapnia. Z tego względu spożywanie żurawiny nie jest wskazane dla osób z osteoporozą. Po drugie żurawiny powinny unikać osoby przyjmujące leki zawierające warfarynę. Jest to lek o działaniu przeciwzakrzepowym Substancje zawarte w żurawinie utrudniają usuwanie warfaryny z organizmu, co wzmaga jej działanie i może przyczyniać się do wystąpienia krwotoków.
Żurawina spożywana jako składnik urozmaiconej diety, wykazuje dobroczynne oddziaływanie dla zdrowia. Ma zarówno działanie terapeutyczne (w przypadku dolegliwości układu moczowego), ale przede wszystkim profilaktyczne.
Ewa Fidler