ADHD – skrót z ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder, czyli Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, określany w literaturze jako zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi lub zaburzenia hiperkinetyczne.
W przypadku zaburzeń uwagi i braku nadpobudliwości ruchowej mówimy o ADD (Attention Deficit Disorder).
Jest to grupa zaburzeń charakteryzujących się wczesnym początkiem (zazwyczaj w pierwszych pięciu latach życia), brakiem wytrwałości w realizacji zadań wymagających zaangażowania poznawczego, tendencją do przechodzenia od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia żadnej z nich oraz zdezorganizowaną, słabo kontrolowaną nadmierną aktywnością.[1]
Uważa się, że ADHD występuje u 4-8% dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6-9 lat), głównie chłopców, niezależnie od rasy i kultury. Następnie częstość występowania zmniejsza się o 50% na każde 5 lat, jednakże u 60% dorosłych utrzymują się niektóre cechy zespołu (zwłaszcza dotyczące deficytów uwagi). Noszą wtedy nazwę AADD -ang. Adult attention-deficit disorder.
Przyczyny:
Biologiczne
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest zespołem zaburzeń o podłożu genetycznym, który powoduje powstawanie objawów z trzech grup impulsywności, nadruchliwości i zaburzeń koncentracji uwagi, spowodowany jest zaburzeniami równowagi pomiędzy dopaminą i noradrenaliną w CUN.
Objawy nadpobudliwości mogą również występować w wyniku uszkodzenia centralnego układu nerwowego, a także przy innych zespołach objawowych np. u pacjentów z łamliwym chromosomem X.
Korelacja czynników biologicznych ze społecznymi
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej ma podłoże biologiczne to znaczy, że nie wynika on z błędów wychowawczych, czy czynników psychogennych.
Niektóre objawy podobne do zespołu nadpobudliwości psychoruchowej mogą występować u dzieci wychowywanych bez systemów zasad i konsekwencji, ale także np. u dzieci maltretowanych fizycznie, psychicznie lub seksualnie.
Objawy:
Sfera ruchowa
- wyraźny niepokój ruchowy w zakresie dużej i małej motoryki
- niemożność pozostawania w bezruchu przez nawet krótki czas
- podrywanie się z miejsca
- bezcelowe chodzenie
- zwiększona szybkość i częsta zmienność ruchów (wrażenie ciągłego pośpiechu)
- bieganie
- przymusowe wymachiwanie rękami
- podskakiwanie
wzmożone drobne ruchy kończyn (machanie nogami, głośne deptanie,
- poruszanie palcami rąk, ciągłe zajmowanie się rzeczami, które leżą w zasięgu rąk lub nóg, kiwanie się na krześle itp.)
- bieganie bez celu
Sfera poznawcza
- trudności w skupieniu uwagi (uwaga chwiejna, wybitnie zależna od czynników afektywnych)
- brak wytrwałości w przypadku małego zainteresowania i niedostrzegania bezpośredniej korzyści z działania
- wzmożony odruch orientacyjny
- pochopność
- znaczna męczliwość w pracy intelektualnej i związana z tym nierównomierna wydajność
- pobieżność myślenia
- przerzucanie uwagi z obiektu na obiekt (udzielanie nieprawidłowych, nieprzemyślanych odpowiedzi na pytania lub nieprawidłowe rozwiązywanie zadań)
- w badaniach inteligencji niektórzy autorzy stwierdzają poziom „poniżej spodziewanego”, głównie w skalach wykonawczych
- trudności wizualno-motoryczne
- trudności syntetyzowania w myśleniu
- brak umiejętności planowania
- u wielu dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi występują pewnego rodzaju zaburzenia mowy lub języka, do których należą:
- opóźnienie rozwoju mowy
- kłopoty z artykulacją
- problemy ze strukturą zdania
- nieprawidłowe układanie dźwięków
- Trudności stanowi również pisemne wyrażanie myśli i słowa
- pamięć krótkotrwała
Sfera emocjonalna
- nieopanowane, nieraz bardzo silne reakcje emocjonalne
- wzmożona ekspresja uczuć
- zwiększona wrażliwość emocjonalna na bodźce otoczenia
- wybuchy złości
- impulsywność działania
Główne cechy osobowości dziecka z zaburzeniami koncentracji uwagi
- nieustępliwość
- niskie poszanowanie własnej godności
- okresowo występująca depresja
- niedojrzałe zachowanie
- zaburzenia snu:
- wczesne budzenie się
- trudności z zaśnięciem
- niespokojny sen
- lunatykowanie lub mówienie przez sen (somnambulizm)
- koszmary nocne
- moczenie nocne
- zaburzenia apetytu:
- przejadanie się
- wybredność
- specyficzny gust smakowy (np. ciągłe jedzenie surowego makaronu)
Źródło: Wikipedia – ADHD